Tom ten prezentuje najcenniejsze eksponaty galerii malarstwa najstarszych polskich muzeów: Muzeum Narodowego w Krakowie (rok założenia 1879) oraz zapoczątkowanej na przełomie XVIII i XIX wieku w Puławach Kolekcji Książąt Czartoryskich. Zbiory te pozwalają dokładnie prześledzić ewolucję malarstwa polskiego, a także zawierają wiele bardzo cennych dzieł mistrzów europejskich, w tym słynną Damę z łasiczką Leonarda da Vinci. Trudu ich opisania podjęli się kustosze i pracownicy naukowi obydwu muzeów, we wstępie przedstawiają historię powstania kolekcji. Każdy kolejny rozdział to wnikliwy esej o malarstwie danego okresu ilustrowany dziełami pochodzącymi zarówno ze stałych ekspozycji jaki i z nieudostępnianych zwiedzającym zasobów magazynowych. Powstał w ten sposób najobszerniejszy i najbardziej kompetentny album krakowskich obrazów, eksponowanych we wszystkich oddziałach MNK. W serii ukazały się: Watykan, Ermitaż, Musée d`Orsay, Luwr, Berlin, Wenecja, Galeria Narodowa w Londynie, Galerie Florencji: Uffizi i Pitti, Muzeum Narodowe w Warszawie.
