Od Aten do Auschwitz. Rozważania nad kondycją historii

W książce wybitnego niemieckiego historyka Christiana Meiera czytelnik znajdzie odpowiedź na pytanie czy historia może się przydać współczesnemu człowiekowi, a nawet czy powinna być pomocna w rozwiązywaniu problemów dzisiejszego świata. Autor zmaga się z paradoksem doświadczania historii bądź historycznego przyspieszenia w takim stopniu jak żadne wcześniejsze pokolenie i mimo to nie znajduje naszego zainteresowania. Bardzo szybko utożsamiamy się z przyszłością - `przyszłość jest dziś`, jak głosi jeden z reklamowych sloganów - i równocześnie w ogóle nie zastanawiamy się nad przyszłością naszego społeczeństwa i świata. W starożytności potrzebę istnienia stałych struktur odczuwano wyłącznie w odniesieniu do polityki, jednak w czasach nowożytnych zaczęły się one szybko zmieniać i w konsekwencji odkryto historię. Dziś, kiedy podlegają one jeszcze szybszym i bardziej gruntownym zmianom, historia zdaje się nadążać. Znajduje to potwierdzenie także w odniesieniu do jednoczącej się Europy, która nie uświadamia sobie swojego pochodzenia, rzeczy dobrych i złych oraz swojej odpowiedzialności. I nawet jeśli zabrzmi to arogancko, nie należy tych właściwości szczególnie demonstrować. Między innymi także dlatego, że najbardziej typową dla Europy jest rola sprawcy, tymczasem dzisiaj większość wykazuje się ambicją bycia ofiarą. Jednak współczesna Europa ma do zaoferowania kulturę godności człowieka, otwartości, gotowości kwestionowania samego siebie, zawierającą również gotowość do zgodnego współistnienia, także odmiennych kultur, w jednoczącym się świecie oraz szacunek dla innych i inność jako możliwość.