Powstanie Warszawskie. Pamięć i polityka

Jest to pierwsza i jak dotąd jedyna, syntetyczna, precyzyjnie przemyślana monografia trwającego ponad cztery powojenne dekady konfliktu w sferze symbolicznej. Autor wnikliwie przeanalizował przemiany interpretacji i działań podejmowanych przez władze PRL, ale także mechanizmy społecznego oporu, które sprawiły, że Powstanie przetrwało jako ważne doświadczenie narodowe i po roku 1989 stało się jednym z fundamentalnych komponentów polskiej pamięci. I chociaż ustał konflikt pomiędzy oficjalną wersją a funkcjonującą spontanicznie pamięcią społeczną, to nie znaczy, że pamięć Powstania przestała być dynamiczna, zmieniać się i wywoływać emocje. prof. Piotr Tadeusz Kwiatkowski
W pamięci zbiorowej, tak uczestników jak i młodszych pokoleń Polaków, powstanie kojarzyło się z konkretnymi symbolami – jak pisze Jacek Sawicki – kotwicą, piosenką powstańczą, mogiłami. W utrwalaniu tych symboli w latach powojennych pozytywną rolę odegrał Kościół katolicki, który swą przestrzeń oddał powstańcom, w murach świątyń zawieszono tablice, jak przy kościele św. Marcina w Warszawie, upamiętniające walkę konkretnych formacji i dowódców powstania („Zośkowców”, „Baszty” itd.). Autor próbuje także odpowiedzieć na pytanie, czyje „dzieło” na koniec zatriumfowało… prof. Jan Żaryn