Książka opisuje koleje życia kadry dowódczej powstania styczniowego (1863–1864). Autor podjął się niezwykle trudnego zadania odtworzenia życiorysów dowódców powstańczych z terytorium Królestwa Polskiego – w stopniu od porucznika do pułkownika – będących elitą wojskową powstania styczniowego.
Praca została podzielona na pięć rozdziałów, z których każdy kolejny porusza następującą problematykę: struktura demograficzna i społeczna kadry dowódczej, kwalifikacje i doświadczenia wojskowe do 1863 r., wizerunek kadry dowódczej w świetle ówczesnych świadków wydarzeń (cechy psychofizyczne), ocena zdolności wojskowych i posunięć militarnych w toku kampanii styczniowej oraz losy popowstaniowe (emigracja, zesłania, powroty). O oryginalności tej monografii świadczy przede wszystkim to, że stanowi ona rodzaj portretu zbiorowego kadry dowódczej lat 1863–1864. Jest efektem kilkuletnich, żmudnych kwerend archiwalnych i bibliotecznych, prowadzonych po to, by po wyselekcjonowaniu najistotniejszych informacji biograficznych złożyć, niczym z puzzli, historię życia blisko 230 „leśnych” dowódców zrywu styczniowego. Publikacja zawiera unikatowe, w większości nigdy niepublikowane fotografie z epoki. Niewątpliwie wzbogaca ją także tabelaryczne zestawienie informacji biograficznych wszystkich bohaterów książki.
