Elementarz ekonomii. Zwięzłe omówienie podstawowych reguł i doktryn

Przedstawiamy Państwu w Polsce zapomnianą, a znakomitą książkę meksykańskiego prawnika i ekonomisty Faustino Ballvé, bliskiego przyjaciela Ludwiga von Misesa. Ballvé, zafascynowany wykładami Misesa, które ten wygłosił w Meksyku, zapoznał się z twórczością autora Ludzkiego działania, rozpoczął także znajomość z samym Misesem. Elementarz ekonomii (w oryginale Essentials of Economics) – „kieszonkowe” można by rzec wprowadzenie do nauki ekonomii – jest owocem dyskusji tych dwóch wybitnych umysłów.

Poniżej fragment wstępu do wydania polskiego autorstwa profesora Witolda Kwaśnickiego. Oprócz napisania wstępu prof. Kwaśnicki wykonał również korektę merytoryczną przekładu za co wydawnictwo Fijorr Publishing bardzo dziękuje.

Fragment wstępu do wydania polskiego:

„Elementarz ekonomii to niezwykła książka, niezwykłego autora. Przyznam się, że książka ta umknęła mojej uwadze i dowiedziałem się o niej stosunkowo niedawno, a uważnie przeczytałem ją dopiero kilka miesięcy temu. Pocieszyć się mogę, że nie jestem jedynym, który powinien się do tego przyznać. To nieprawdopodobne, że ta skromna rozmiarami, za to wielka jeśli chodzi o jej treść, książeczka, praktycznie nie została zauważona przez ekonomistów. Nie mówię tutaj tylko o ekonomistach tzw. głównego nurtu w ekonomii, ale także ekonomistach związanych z nurtem liberalnym, wolnorynkowym, w tym ekonomistach szkoły austriackiej.

Podejście jakie zastosował Faustino Ballvé, opisując podstawowe zasady ekonomii, wpisuje się w tradycję twórcy szkoły austriackiej Carla Mengera oraz jej największego przedstawiciela w XX wieku, Ludwiga von Misesa. Ballvé pisze z pasją i zacięciem, a wiele ważnych problemów ekonomicznych, które przez innych autorów przedstawiane są w sposób, że tak powiem, nudnawy, u niego nabierają nowego wymiaru, czyta się o nich zaciekawieniem. Niekiedy styl i sposób prezentacji Ballvé powodują, że książkę tę czyta się wręcz z ‘wypiekami na twarzy’. Ośmielę się twierdzić, że powinna ona zająć miejsce na półce z książkami obok Ekonomii w jednej lekcji Henry’ego Hazlitta, Zasad ekonomii Carla Mengera i Ludzkiego działania Ludwiga von Misesa. Ballvé w dziesięciu krótkich rozdziałach, wyjaśnia czytelnikowi co jest przedmiotem analizy ekonomicznej, jak działają rynki, czym zajmują się przedsiębiorcy i jaka jest ich rola w życiu społecznym i gospodarczym, jak przepływa dochód z czynników produkcji, jakie funkcje spełniają pieniądze i kredyt, jak wpływają one na powstawanie cykli koniunkturalnych oraz jakie niebezpieczeństwa tkwią w protekcjonizmie, nacjonalizmie, socjalizmie i interwencjonizmie.

Zwykle osobom rozpoczynającym studiowanie ekonomii, i tym zainteresowanym poznaniem ‘prawdziwej ekonomii’, polecam tradycyjnie zacząć od przeczytania Ekonomii w jednej lekcji Henry Hazlitta, Wolnego wyboru Miltona Friedmana, Ja, ołówek Leonarda E. Reada i Zapomnianego człowieka Williama G. Sumnera. Teraz z ogromną przyjemnością będę mógł polecać również przeczytanie Elementarza ekonomii Faustino Ballvé i to polecać od razu na początku, a potem dopiero przejść do Hazlitta, Friedmana i innych bardziej zaawansowanych publikacji takich autorów jak np. Mark Skousen, Thomas Sowell, Gene Callahan, Carl Menger, Ludwig von Mises, Murray Rothbard, Israel Kirzner, Steven G. Horwitz (i wielu, wielu innych).

Milton Friedman, na koniec wykładu jaki wygłosił 21 marca 1985 roku na Trinity University (San Antonio, Texas, USA), opisując swoją drogę do ekonomii i swoje rozumienie ekonomii powiedział: „Ekonomia jest fascynującą dyscypliną, a najbardziej fascynujące jest w niej to, że prostota jej fundamentalnych zasad pozwala w sposób zrozumiały dla każdego zapisać je na jednej stronie, a mimo to niewielu je rozumie”.

Kiedy Faustino Ballvé pisał swoją książkę na początku lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku nie mógł znać tej opinii Friedmana. Jego Elementarz ekonomii jest jednak doskonałym przykładem ilustrującym to przesłanie późniejszego noblisty. W dziesięciu krótkich rozdziałach Ballvé pokazał, że te fundamentalne zasady ekonomii są naprawdę proste. Pozostaje mieć nadzieję, że dzięki jego książce ich zrozumienie będzie powszechne i to friedmanowskie „a mimo to niewielu je rozumie” przestanie być prawdziwe”.

prof. dr hab. Witold Kwaśnicki