Historia literatury niemieckiej od baroku do romantyzmu. Wykłady Wojciecha Kunickiego

Teatralność niniejszych wykładów odsyła nas nieodzownie do świata baroku, z jego umiłowaniem maski i bezustannie zmieniających się ról. Pojawia się przed nami na scenie jednocześnie harmonijny dyrektor teatru, natchniony poeta i aktor stale wchodzący w interakcję z widownią. Nie stroni przy tym od uruchamiania instrumentarium romantycznego z zabiegami takimi, jak: eksperyment, dowcip, analogia czy ironia. Pełnymi garściami czerpie z oświeceniowej tradycji polemiczności, kwestionowania ustalonych autorytetów, podważania zakorzenionych wyobrażeń i kanonów. Wykłady mienią się zresztą wielością postaci autorów drugo- i trzeciorzędnych, jakby w nieprzerwanym ruchu tworzenia hierarchii alternatywnych. Ich esencją jest bowiem spór, niezgoda na to, co zastane, i chęć, aby choć na chwilę rozpłynęło się po to, aby nadać mu wspólnie nowe, zaskakujące dla wszystkich formy.

Czy w średniowieczu były zegary ścienne? Kochani, od kiedy istnieją zegary ścienne? [Milczenie] Od końca wieku siedemnastego. Zatem co robi tutaj zegar ścienny w średniowiecznym domu, czyżby pisarz się pomylił? Raczej nie. Jednak wprowadzając elementy anachroniczne, wyobcowuje ten świat przedstawiony i daje nam bardzo wyraźnie do zrozumienia, że mamy do czynienia z dziełem sztuki, a nie z relacją z rzeczywistości. Jeśli zadamy sobie pytanie, jakie może mieć znaczenie ten zegar, to można pokusić się o przypuszczenie, że sygnalizuje on czas linearny, czas pędzący wciąż do przodu, czas oświeceniowy, mierzalny, w odróżnieniu od czasu wewnętrznego, czasu marzenia sennego i poezji.

Wykłady z historii literatury niemieckiej zostały wygłoszone dla studentów pierwszego roku germanistyki przez profesora Wojciecha Kunickiego w pandemicznych latach 2020–2022.
Słowo pisane jedynie z trudem oddaje potencjał performatywności ustnej wersji tej akademickiej formy.