Gdy inni świętowali zwycięstwo. Historia mojej matki

„To, co się wydarzyło, zostało zepchnięte w cień, a teraz kłębi się w nim i możliwe, że będzie kształtować też mnie i moje dzieci. Jak czarna dziura czy wypalona gwiazda, od której biegną niewidzialne nici.
Czy to możliwe? Czy cienkie nici historii mogą oplatać całe pokolenia i związać tych, którzy myśleli, że są wolni? Sądzę, że tak, i mimo że nie wiem dokładnie, co to takiego jest ani dokąd mnie to doprowadzi, jestem pewien, że jedyne wyjście z tej czarnej dziury to rozświecenie ciemności”. (Jens Orback)
Książka Jensa Orbacka rozświeca ciemności. To zapisana z ogromną wrażliwością opowieść o odkrywaniu rodzinnej przeszłości – po to, by ją zrozumieć i by się uwolnić od jej trującego wpływu. Autor rekonstruuje historię swojej matki, Niemki pochodzącej z rodziny od pokoleń mieszkającej na Pomorzu, która wiosną 1945 roku doświadczyła wielokrotnych gwałtów ze strony przechodzących przez ten teren Sowietów. Powrót do przeszłości daje okazję do szukania odpowiedzi na pytania o zbiorową i indywidualną odpowiedzialność, o więzi między pokoleniami, a także o relacje między wysiedlonymi Niemcami i obecnymi mieszkańcami tych terenów, które stały się dla nich „małą ojczyzną”.
Jens Orback (ur. 1959) – szwedzki ekonomista, dziennikarz telewizyjny i polityk. Były minister ds. demokracji, integracji i równości płci. Obecnie dyrektor wykonawczy Global Challenges Foundation i przewodniczący szwedzkiego oddziału międzynarodowej organizacji Save the Children