Chciałbym, aby czytelnik potraktował książkę jako inspirację do dalszego pogłębiania wiedzy o roli religii w społeczeństwie. Warto przeczytać każdą pozycję, którą wskazałem w przypisach. Osobiście czekam na polskie tłumaczenie broszury Marcina Lutra: „Przeciw papiestwu ufundowanemu przez diabła” (niem. Wider das Papsttum zu Rom, vom Teufel gestiftet), ponieważ nie znalazłem jej w języku polskim. Dla dobra ekumenizmu chciałbym przeanalizować także to, co spośród dzieł Lutra jest najbardziej kontrowersyjne. Zależy mi także na odkryciu przez polskiego czytelnika książki Ksawerego Pruszyńskiego „W czerwonej Hiszpanii”. Jest w niej rozdział „Aby zrozumieć”, w którym autor porównuje Polskę i Hiszpanię jako dwa upadłe imperia na obrzeżach cywilizacji europejskiej. Wyjaśnia ich podobną historię, przyczyny stagnacji oraz zacofania w stosunku do innych państw Europy Zachodniej. Uważam za wielkie nieszczęście dla świata zachodniego ożenek Kościoła katolickiego z feudalizmem, dlatego kiedy w trakcie pisania ostatniego rozdziału trafiłem na reportaż K. Pruszyńskiego dotyczący wojny domowej w Hiszpanii, z przyjemnością przeczytałem, że on, podobnie jak ja w przypadku Polski i Litwy, uznał przeżytki feudalne za źródło zastoju Hiszpanii i żyzną glebę, na której zrodził się przyszły konflikt. Książka K. Pruszyńskiego powinna być lekturą szkolną. Byłby z niej większy pożytek niż z tkliwego bajdurzenia romantyków.
