Korespondencja i papiery polityczne Jana Gwalberta Pawlikowskiego z lat 1904-1914

W Korespondencji i papierach… znajduje się 580 dokumentów różnej proweniencji: memoriałów politycznych, manifestów, deklaracji, programów, sprawozdań, rezolucji, ulotek wyborczych i agitacyjnych, rachunków finansowych, projektów ordynacji wyborczych, spisów działaczy Stronnictwa Demokratyczno–Narodowego.
Niejako odrębną część stanowi bogata korespondencja z wybitnymi reprezentantami galicyjskich elit politycznych i intelektualnych, ale także działaczy, księży, urzędników, etc. Zgromadzone tutaj listy, telegramy, karty pocztowe są nie tylko interesującym świadectwem minionych czasów. Czytelnik będzie miał okazję zapoznać się niejako „od kuchni”: z procesem budowy struktur Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego, poszerzaniem politycznych wpływów, rywalizacją na galicyjskiej scenie politycznej, agitacją wśród wszystkich warstw społecznych (ziemian, chłopów, mieszczan), procesem budowy organizacji społecznych, gospodarczych, oświatowych i akademickich, wewnętrznymi dyskusjami, jakie toczyły się w środowiskach narodowych. Ponadto, równie bogaty materiał dotyczy życia społeczno-politycznego Galicji, aktywności w Sejmie Krajowym, wiedeńskiej Radzie Państwa i Kole Polskim. […]
Przygotowana monografia źródłowa jest przede wszystkim pasjonującą opowieścią o nierzadko zapomnianych postaciach i wydarzeniach, o postawach, zjawiskach społecznych i politycznych, o różnorodnych punktach widzenia, wreszcie również o dylematach, jakie towarzyszyły polskim elitom. Słowem jest to książka, w której konkret przeplata się z heglowskim „duchem czasów”, w której constans zmienia się w historię ożywioną, w której czytelnik, nawet ten mniej wytrawny, wyczuje stan panujących wówczas nastrojów — swoisty „klimat epoki”.
[…] Dla polskiej epistolografii początku XX wieku Korespondencja i papiery polityczne Jana Gwalberta Pawlikowskiego z lat 1904-1914 stanowią bez wątpienia źródło bezcenne, swoiste galicyjskie opus magnum.
[Fragment Noty edytorskiej]