Kwiaty Japonii i sztuka kompozycji kwiatowych

Historycy japońscy przypisują sztuce układania kwiatów genezę indyjską i religijną. Twierdzą, że ta sama doktryna buddyjska, która zakazywała niepotrzebnych ofiar zwierzęcych, podsunęła koncepcję zbierania kwiatów i przedłużania im życia staranną pielęgnacją.

Od VI wieku w Japonii sztuka układania kwiatów ewoluowała od elementu rytuału religijnego – będącego zbożną rozrywką dla kapłanów – do wyrafinowanego ceremoniału towarzyskiego, stając się istotnym elementem kultury dnia codziennego Japonii.

Układanie kwiatów uważano zawsze za zajęcie przystojące ludziom uczonym i literatom. Praktykowały ją damy z arystokracji oraz kapłani, filozofowie i wybitne osobistości, które wycofały się z życia publicznego. Sztuka ta niesie w sobie – obok wielu tradycyjnych przesądów – poważną domieszkę chińskiej filozofii, która przydaje jej aury czegoś dziwnego i tajemniczego.

Sztuka układania kwiatów jest w Japonii także elementem ogłady towarzyskiej, rządzą nią więc ważne reguły i ograniczenia odnoszące się do etykiety i ceremoniału, zaś głównym celem wszystkich kompozycji kwiatowych jest sprawienie przyjemności gościom.

Kwiaty i ich kompozycje towarzyszą Japończykom przez cały rok i pojawiają się tylko w ściśle określonych zestawieniach. Wybór różnych gatunków kwiatów zależy od pory roku i okazji, którą ma ona uświetnić oraz od tego, co dana kompozycja ma wyrażać. Kolor, wiek i ułożenie kwiatów i przeznaczenie kompozycji to przedmiot ściśle określonych wielowiekową tradycją zasad – nie ma tu przypadkowych zestawień, dlatego japońskie kompozycje tak bardzo różnią się nastrojem, kolorystyką, doborem kwiatów i ich przestrzennym rozmieszczeniem. Układanie ściętych kwiatów w najrozmaitszego rodzaju naczyniach stało się u Japończyków sztuką dekoracyjną wysoce wyrafinowaną, w porównaniu z którą zachodnie kompozycje kwietne wydają się najzupełniej przypadkowymi zestawieniami.

Książka Josiaha Condera wprowadza czytelnika w nieznane Europejczykom tajniki japońskiej sztuki układania kwiatów. Od omówienia czasu kwitnienia i odmian kwiatów, przez symboliczne znaczenie i okoliczności pojawiania się poszczególnych gatunków japońskich roślin w życiu codziennym oraz szczegółową prezentację zasad komponowania kwiatów na stosowne okazje, po przykłady układania takich kompozycji – wprowadzani przez urzeczonego Japonią autora – poznajemy to niezwykłe zjawisko kultury japońskiej.