Historia i utopia

`Historią i utopią` (1960) Emil Cioran zwrócił na siebie uwagę jako sarkastyczny komentator politycznej historii człowieka. Sześć obszernych esejów tego tomu daje wyraz wszystkiemu, z czego Cioran jest znany. Polityczny sarkazm jest niewątpliwie gorzkim echem młodzieńczej fascynacji i rozczarowania faszyzmem. Mizantropia i ironia biorą tu na warsztat fazę historii politycznej z komunizmem i tradycją utopijną. Autor, choć na przykład wypowiada proroctwa o przyszłości Rosji, mniej interesuje się doraźną polityką niż polityczną „mentalnością” ludzkości gotowej ulec zniewoleniu przez utopię, potępiającej to, w czym Cioran prowokacyjnie upatruje twórczej mocy: tyranów i zemstę. Jak zawsze czytelnik staje przed dylematem, czy chodzi tu o swoisty eksperyment myślowy, o pytanie, jak daleko można posunąć myśl w destrukcji tego, co ludzkość uważa za przyjęte wartości, czy też o rzeczywiste przekonania i wizje outsidera-demoskatora.