Golem

Książka z serii Wielcy pisarze w nowych przekładach. Przekład Olka Mincera z komentarzami Laury Quercioli.

Gliniany bałwan zwany Golemem, stworzony do służby ludziom i powołany do życia przez średniowiecznych rabinów, przechodził liczne metamorfozy.

Z mitologicznej tradycji przekształcił się w symbol ludzkiej potrzeby kontrolowania otaczającego świata, w Golemie jako symbolu zawarta jest także bolesna samoświadomość istoty stworzonej, w której relacja człowiek - Bóg została uproszczona i rozszerzona o relację Golem - jego twórca rabin.

Golem jest symbolem zarówno mitycznej przeszłości, jak i zdominowanego przez technologię współczesnego (i przyszłego) świata, symbolem konstruktywnego i destruktywnego aspektu ludzkiego działania oraz dylematu związanego z użyciem siły. To także potrzeba samodzielności, tożsamości, opieki.

Tak jak inne żydowskie symbole, ma aspekt lokalny (jako narzędzie obrony Żydów przed atakami antysemitów) i ogólnoludzki. Golem, gliniana istota, odczuwa tęsknotę zarówno do swego twórcy, dalekiego i nieosiągalnego (z ontologicznego punktu widzenia), jak i do równie nieosiągalnej ery mesjańskiej oraz własnego nieistnienia.

Wydany w 1921 roku Der Goylem żydowsko-rosyjskiego pisarza H. Lejwika (swoje imię - Halper - zawsze skracał do pierwszej litery), tłumaczony na angielski, francuski, włoski i inne języki, to jedyne arcydzieło żydowskiego teatru, jakie nie zostało dotąd wydane po polsku. Odnoszący się do jednego z najważniejszych mitów literatury europejskiej, Golem Lejwika zapełnia więc lukę w naszej świadomości kulturalnej.

Olek (Aleksander) Mincer urodził się we Lwowie. W Warszawie ukończył Studium Teatralne przy Państwowym Teatrze Żydowskim i obronił aktorski dyplom eksternistyczny (1981). W Rzymie ukończył Studio Sztuk Scenicznych Alessandra Fersena. Jest instruktorem pracy z ciałem według Alexandra Lowena, posiada uprawnienia zawodowe w dziedzinie counsellingu. Zagrał m.in. w filmach: Jerzego Kawalerowicza, Petera del Monte, Paola i Vittoria Tavianich, Mela Gibsona, Agnieszki Holland.

We Włoszech przez blisko 20 lat był związany z żydowską trupą muzyczno-teatralną Moniego Ovadia.

Wyreżyserował m.in. spektakle: Wyspa z ulicy Ptasiej, Król Maciuś I, Purimszpil, A shed, demon z Tyszewic. Opublikował książki: Warszawa, Aleje Jerozolimskie 45 (Rzym 1999) oraz Ja, Żyd z Pasji (Warszawa 2004). W blogu Pawła Morawskiego Polonia mon amour ukazał się jego dziennik z planu filmowego W ciemności, zatytulowany Il cuore di Leopoli (Serce Lwowa). Na płycie Corrado Fantoniego Tzemach Nign (Rivo Alto 2006) nagrał pieśni hebrajskie. Tłumacz z włoskiego na polski i z polskiego na włoski, współpracuje m.in. z RAI International. Jako konsultant jidysz współpracuje z włoskim kinem i telewizją. Na potrzeby występu na Festiwalu Singera w Warszawie przetłumaczył z jidysz opowiadanie Singera Mayse Tiszewic.